Kto urwał nos Sfinksowi?

Sfinks - po grecku znaczy dusiciel - był mitycznym stworem z kobiecą głową, ciałem lwa i ptasimi skrzydłami. Znajduje się w pobliżu piramid i trudno nie zauważyć, że nie posiada nosa.

O jego umyślne urwanie, z najróżniejszych powodów oskarżano kolejne armie i osoby, z których najczęstszym winowajcą miał być Napoleon. Jednak prawie wszystkie te oskarżenia mijają się z prawdą. W rzeczywistości jedyną osobą, która z pewnością wyrządziła szkodę, jest, czy raczej był islamski duchowny Sai'im al-dahr, zlinczowany w 1378 roku za wandalizm. Brytyjskie i niemieckie wojska z czasów obu wojen światowych nie ponoszą winy, jak próbowano dowieść, ponieważ fotografie z 1886 roku przedstawiają już Sfinksa bez nosa.
Jeśli zaś chodzi o kontrowersyjnego Napoleona, którego próbowano obarczyć winą za beznosego Sfinksa, to rzecz miała się następująco: Napoleon przybył do Egiptu w celu zakłócenia brytyjskiej łączności z Indiami. Stoczył tam dwie walki: bitwę pod piramidami (która wcale nie odbyła się pod piramidami) i bitwę nad Nilem (która również nie wydarzyła się nad Nilem). Oprócz 55 tysięcy żołnierzy Napoleon wziął ze sobą 155 cywilnych fachowców, nazwanych erudytami - była więc to, przy okazji działań wojennych, pierwsza profesjonalna wyprawa archeologiczna. Ale to nie podczas tych bitewnych rozgrywek zniszczono skalną podobiznę mitycznego stwora. Istnieją szkice z 1737 roku - na 32 lata przed narodzinami Napoleona - z beznosym Sfinksem, więc kiedy cesarz po raz pierwszy zobaczył piramidy i Sfinksa miał 29 lat, a nosa brakowało już najprawdopodobniej od stuleci. Mimo to, egipscy przewodnicy, po dziś dzień opowiadają turystom, ze nos Sfinksa "ukradł Napoleon" i zabrał go ze sobą do Luwru. Natomiast najbardziej prawdopodobną przyczyną zaginięcia nosa jest oddziaływanie wiatru i pogody na miękki wapień. 6 tysięcy lat to przecież potężny upływ czasu.